Akcja toczy się u schyłku XIX wieku. Matka kilkuletniej Basi ginie tragicznie pod kołami pociągu. Na chwilę przed śmiercią udaje się jej wyszeptać adres przyjaciółki, Stanisławy Olszańskiej, której chce powierzyć dziewczynkę. Chwilowo opiekę nad sierotą sprawują doktorstwo Budziszowie z małego miasteczka, lecz muszą wypełnić ostatnią wolę zmarłej. Zrozpaczona perspektywą rozstania z dziewczynką pani doktorowa wysyła list do panny Olszańskiej zawiadamiający o przyjeździe Basi, po czym odprowadza małą do pociągu. Z adresem na piersi dziewczynka sama wyrusza do Krakowa. W pociągu poznaje aktora Walickiego, który ponoć nie znosi dzieci, lecz zajmuje się sierotą, gdy nikt nie zgłasza się po nią na dworzec. Razem z przyjacielem, młodym aktorem Szotem, próbują rozszyfrować informację z kartki zawieszonej na szyi dziecka. Niestety, zalane mlekiem litery zamazały się doszczętnie i bardzo trudno zrekonstruować nazwisko i adres osoby, u której mała ma zamieszkać. Pewni, że udało im się rozszyfrować zagadkę, odwożą Basię do literata Stanisława Olszowskiego. Osłupiały pisarz bardzo szybko poddaje się urokowi dziecka i troskliwie zajmuje się sierotą, a pomagają mu dzielnie i gorliwie służący Michaś i stróżka Walentowa. Tymczasem panna Olszańska, powróciwszy po długiej nieobecności do miasta, dowiaduje się o tragicznej śmierci przyjaciółki i zaginięciu dziewczynki. Wszczyna rozpaczliwie poszukiwania. Odnajduje wreszcie pana Olszańskiego, lecz pisarz nie chce oddać dziecka, które pokochał całym sercem. Rozgrywa się regularna batalia o Basię - z jednej strony walczą panie: panna Stasia, babcia Tańska, doktorowa Budziszowa i dwie paniusie w czerwonym i zielonym kapeluszu, które miały się opiekować dzieckiem w pociągu, z drugiej w szranki staje "cała kamienica", zauroczona przybraną córką literata. W końcu Walicki i Szot wydają wyrok salomonowy: w nieparzyste miesiące roku Basia ma przebywać u panny Olszańskiej, w parzyste - u pana Olszowskiego. Bystra pannica wykorzystuje tę sytuację i bawi się świetnie, ale pragnie mieć jeden dom i dwoje przybranych rodziców. I postanawia, że do tego doprowadzi.

Tekst: Filmpolski